شیر MOV یا Motor Operated Valve و کاربرد اکچویتور الکتریکی
شیر MOV یا Motor Operated Valve از اکچویتور های الکتریکی برای باز یا بسته شدن آن استفاده می کنند. اکچویتور الکتریکی چرخانده می شود تا شافت آن به آرامی حرکت کند و فقط به یک دور محدود شود. زمان بسته یا باز شدن بسته به سایز ولو ازچند ثانیه تا حتا چندین دقیقه می باشد که به این معناست شیر برای حرکت از حالت باز به حالت بسته یا از حالت بسته به حالت باز به مدت زمان مشخصی زمان نیاز دارد و باز و بسته شدن آن به یکباره اتفاق نمی افتد.
شیر MOV یا Motor Operated Valve یکی از موارد مهم سیستم کارخانه و لوله کشی صنعتی یا پایپینگ میباشد. این شیرها به طور کلی دارای ابعاد بزرگی هستند و برای کاربردهای مختلفی از جمله تخلیه پمپ و غیره دارند. شیر MOV یا Motor Operated Valve اغلب به عنوان شیرهای On-Off نیز نامیده می شوند زیرا اکچویتور الکتریکی ها به منظور باز یا بسته شدن کامل دریچه ها در خطوط لوله عمل می کنند. به عنوان مثال ، خطوط آب خنک کننده ، خطوط لوله فرآیندی که کنترل سیال لازم نیست ، می توان از دریچه های موتور استفاده کرد تا جریان سیال را کاملاً مجاز یا متوقف کند. از این دریچه ها برای اهداف گاز استفاده نمی شود زیرا آنها عمدتا در برنامه خدمات On-Off کار می کنند.
اکچویتور الکتریکی این شیر ها معمولا AC و 24V می باشد. اصل اساسی عملکرد این نوع اکچویتور الکتریکی ها این است که زمانی که برق به موتور وارد شود شافت آن می چرخد و شافت در هر زمان که برق قطع شود در موقعیت خود باقی می ماند. از سوئیچ های محدود کننه یا Limit Switch نیز برای تشخیص حداکثر حرکت در هر دو جهت استفاده می شود.
با این کار حرکت اکچویتور در جهت عقربه های ساعت باز و متوقف می شود و میشود سوئیچ محدوده را تنظیم کرده تا وقتی دوباره برق وارد می شود ، موتور در جهت خلاف عقربه ساعت فعال شود. هنگامی که شافت اکچویتور حرکت کامل را در جهت خلاف جهت عقربه های ساعت حرکت دهد ، به آن سوئیچ محدوده برخورد می کند. با این کار اکچویتور الکتریکی در خلاف جهت عقربه های ساعت از انرژی خارج می شود و آن را تنظیم می کند تا وقتی دوباره برق وارد می شود ، در جهت عقربه های ساعت شروع به کار کند.
از هر نوع سنسور می توان برای فییبدک سیستم استفاده کرد ، مانند سنسور جریان هوا. همچنین می توان از سنسور فشار برای تعیین فشار برگشتی در سیستم استفاده کرد. این نشان می دهد که دامپرها چقدر بسته هستند و میزان فشار برگشتی یا دیفرانسیل فشار در سراسر میراگرها جمع شده است. در بعضی از برنامه ها از سوئیچ های محدود به عنوان سوئیچ های انتهایی استفاده می شود. لیمیت سویچ دارای هر دو تماس NC و NO هستند که به گونه ای قرار گرفته اند که هنگام عبور دمپر حداکثر ، مجموعه NC باز شود. هنگام کنترل ولتاژ معکوس ، کنترلر NO در همان نقطه بسته می شود تا اکچویتور برای حرکت معکوس آماده شود.
شیر MOV یا Motor Operated Valve می توانند انواع مختلفی داشته باشند: گیت، بال، پروانه و غیره با کنترل محرک.
موارد استفاده از شیر MOV یا Motor Operated Valve
-هر زمان که به تعداد زیادی باز یا بستن مسیر نیاز است.
-شیرآلات واقع در مکان های از راه دور ، غیرقابل دسترسی یا خطرناک. این شیرها معمولاً برای کاربردهای کاملاً باز و کاملاً بسته بکار گرفته میشوند با این حال امکان دارد که مانند کنترل ولو از آنها برای کنترل نیز استفاده می شود.
تفاوت های کنترل ولو و شیر MOV یا Motor Operated Valve
شیرهای کنترلی در مقایسه با شیر MOV یا Motor Operated Valve پاسخ سریع تری دارند. شیرهای کنترل معمولاً دارای یک عنصر کنترل آنالوگ هستند، در حالی که شیرهای شیر MOV یا Motor Operated Valve دارای یک عنصر کنترل دیجیتال هستند.
شیرهای کنترل را می توان برای هر نوع کنترل ، کنترل فشار ، کنترل جریان ، کنترل دما و غیره استفاده کرد در حالی که شیر MOV یا Motor Operated Valve معمولاً (اگر نه همیشه) برای کنترل جریان استفاده می شوند.
شیر کنترل معمولاً در کنترل حلقه بسته استفاده می شود، در حالی که شیر MOV یا Motor Operated Valve عمدتا حلقه باز هستند (به استثنای شیرهای کنترل جریان دقیق) از شیرهای کنترل برای کنترل دقیق استفاده می شود. اما از شیر MOV یا Motor Operated Valve معمولاً برای کنترل دقیق استفاده نمی شود.
اجزای تشکیل دهنده شیر MOV یا Motor Operated Valve
-اکچویتور الکتریکی Electrical Actuator؛ نیروی محرکه اصلی عملگر، اکچویتور الکتریکی است.
-مدارات کنترل؛ کنترل اکچویتور الکتریکی، اجرای فرامین و حفاظتهای الزم توسط مدارات الکترونیکی مدیریت میشود.
-سنسورهای حفاظتی گشتاور و دما؛ از اکچویتور در برابر اعمال گشتاور زیاد یا افزایش دما حفاظت میکنند.
-صفحه نمایش محلی؛ جهت نمایش وضعیت شیر و پیغامهای الزم و همچنین منوها و تنظیمات عملگر استفاده میشود.
-دکمه های محلی؛ جهت تغییر وضعیت شیر به صورت دستی استفاده میشود.
-هندویل و کالچ؛ در صورت قطعی برق یا اشکال در عملگر برای اینکه بتوان وضعیت شیر را تغییر داد، کالچ و هندویل در نظر گرفته شده است.
-ترمینالهای ارتباطی؛ این ترمینالها جهت دریافت دستور از اتاق کنترل و ارسال وضعیت شیر به اتاق کنترل مورد استفاده قرار میگیرند.
-بدنه؛ تمام اجزاء عملگر داخل بدنه باید حفاظت مناسبی در برابر گرد و خاک داشته باشند.
-دکمه های محلی بر روی شیر MOV یا Motor Operated Valve چند دکمه تعبیه شده است که کاربر بتواند از طریق آنها دستورات الزم را به MOV صادر نماید.
-دکمههایی که عموماً بر روی شیر MOV یا Motor Operated Valve قرار دارند مشتمل بر موارد زیر است:
دکمه Open؛ برای باز کردن شیر ، دکمه Close؛ برای بستن شیر ، سلکتور سوئیچ Off/Remote/Local؛ با استفاده از این دکمه کاربر تعیین میکند دستوراتی که از طریق دکمه های محلی Open یا Close صادر میشود باید مالک عمل قرار گیرد یا دستوراتی که از طریق سیگنالهای ارتباطی و از سیستم کنترل دریافت میشود باید به شیر اعمال گردد. حالت Local برای دکمههای محلی و حالت Remote برای سیگنالهای اتاق کنترل است. در حالت Off ،شیر هیچ عکسالعملی به هیچکدام از دستورات نشان نمیدهد.
- نمایشگر محلی وضعیت باز یا بسته بودن شیر و همچنین خطاهای احتمالی توسط یک نمایشگر- LCD یا چراغهای مجزا برای هر حالت- نشان داده میشود.
-حفاظتهای موتور اکچویتور الکتریکی باید در برابر عوامل آسیبزا، محافظت شود. حفاظتهای زیر به طور معمول درشیر MOV یا Motor Operated Valve تعبیه شده است. جریان زیاد؛ اگر به هر دلیل جریان بیش از حد معمول توسط اکچویتور مصرف شود، جریان برق باید قطع گردد. گشتاور زیاد؛ در صورتی که شیر به صورت مکانیکی گیر کرده باشد یا نیاز به روانکاری داشته باشد، گشتاور زیادی توسط اکچویتور تولید خواهد شد که ممکن است موجب آسیب رساندن به موتور یا سایر بخشها گردد که در این صورت جریان شیر باید قطع شود.
دمای اکچویتور الکتریکی؛ در صورتی که دمای اکچویتور بیش از حد معمول زیاد شود، برق اکچویتور الکتریکی باید قطع گردد. سرعت اکچویتور الکتریکی: با توجه به سایزهای مختلف شیر و گیربکسهای آن، نیاز است سرعت عملکرد عملگر برقی با حفظ گشتاور نامی قابلیت تنظیم را داشته باشد.
-هندویل و کالچ در صورتی که برق محرک اکچویتور قطع باشد، باید امکانی وجود داشته باشد که بتوان به صورت دستی وضعیت شیر را تغییر داد. در این صورت از اهرم دستی )هندویل( و کالچ استفاده می شود. در حالت عادی به منظور اینکه هندویل اخاللی در عملکرد اکچویتور ایجاد نکند، از محور موتور جدا است. در صورت نیاز به استفاده از هندویل، باید با استفاده از کالچ آن را به محور اکچویتور و شیر وصل نمود تا بتوان با چرخاندن هندویل، موجب چرخش شیر شد.
-سیگنال های ارتباطی به منظور تبادل اطالعات با سیستم کنترل مرکزی، عملگرهای MOV دارای سیگنالهای ارتباطی هستند. این سیگنالها دو دسته اند:
دریافت فرامین؛ به منظور دریافت فرامین سیستم کنترل برای Open یا Close شدن، سیگنالهای مجزایی در نظر گرفته میشود. البته این سیگنالها در حالتی عمل خواهند کرد که عملگر در حالت Local قرار داشته باشد.
-ارسال وضعیت شیر و عملگر؛ برای اینکه سیستم کنترل از وضعیت باز یا بسته بودن شیر یا از وضعیت عملگر در حالتهای Local ،Remote یا بروز خطا اطالع داشته باشد، سیگنالهای مجزایی در نظر گرفته میشود که به سیستم کنترل ارسال میگردد.
بررسی دیتا شیت ولو های شیر MOV یا Motor Operated Valve
در عکس زیر مشخصات فنی یک شیر MOV یا Motor Operated Valve را مشاهده می کنید. مشابه تمامی شیر های کنترلی دیگر، شیر MOV یا Motor Operated Valve نیز بر اساس یک دیتاشیت بسیار دقیق ساخته می شوند که شامل پارامتر های مدنظر واحدهای ابزار دقیق، پروسس و نیز پایپینگ می باشد. این دیتا شیت ها بر اساس استاندارد ISA S20 دارای قسمت های مشخصات لوله، مشخصات پروسسی، بدنه ولو، مشخصات اکچویتور، مشخصات لیمیت سوییچ و ... بوده که توسط همکاری واحد های مذکور بصورت یک دیتا شیت در می آید.
از آنجا که شیر MOV یا Motor Operated Valve برای باز و یا بستن جریان سیال در یک محدوده زمانی خاص انجام میشود، تورک ولو و نیز زمان باز وبسته شدن ولو که به stroke time معروف است بسیار مهم میباشد.
برای مطالعه بیشتر میتوانید مطلب مربوط به اکچویتور های الکتریکی را مطالعه بفرمایید.
