جرثقیل متحرک Mobile Crane

جرثقیل تلسکوپی (Hydraulic Telescopic Boom)
این نوع جرثقیل بر روی یک کشنده با چرخ‌های معمولاً لاستیکی سوار شده است. شامل سازهی فوقانی با قابلیت چرخش، بوم، ادوات باربرداری و یک یا دو کابین می‌باشد. چنانچه در شکل زیر مشاهده می‌شود بوم این نوع جرثقیل به شکل چند تکه بوده که کشویی‌ها به صورت تلسکوپی داخل یکدیگر رفته و از داخل یکدیگر بیرون می‌آیند. نیروی محرکهی این نوع جرثقیل هیدرولیک بوده که توسط هیدروپمپ تأمین می‌گردد. حداکثر ظرفیت آن ۵۰۰ تن است.














جرثقیل‌های تلسکوپی قابلیت نصب بازوی کمکی (Jib extension) را بر بوم خود دارا می‌باشند. بسته به نوع کاربرد، جرتقیل تلسکوپی می‌تواند دارای دروازه (Mast Jib) بر بوم خود باشد. کشویی آخر بوم جرثقیل تلسکوپی می‌تواند توسط نیروی هیدرولیک باز و بسته شود (Full Power) و یا به طور دستی و با استفاده از یک پین (Pinned Boom) انجام گیرد. کاربرد جرثقیل تلسکوپی بسیار متنوع است و عمدتا برای خدمات کارگاهی استفاده می‌شود و برخی از انواع آن قابلیت حمل بار علاوه بر باربرداری را دارا است. در نوع بوم تمام هیدرولیکی کشویی آخر می‌تواند به هر اندازه که لازم است باز یا بسته شود. هر تکه از بوم را کشویی (Section) می‌نامند. کشویی که همهی کشوییها در داخل آن جمعمی‌شوند و از آن بیرون می‌آیند کشویی پایه یا کشویی مادر می‌گویند و به ترتیب کشویی‌هایی را که از آن بیرون می‌آیند با شماره‌های ۱ و ۲ و ۳ و ... نامگذاری می‌نمایند.
در بوم نوع پین دار کشویی آخر قابلیت تغییر طول نداشته و وضعیت ثابتی دارد یا کاملاً بیرون است یا کاملا داخل. چنان چه در شکل زیر مشاهده می‌شود جرثقیل تلسکوپی می‌تواند دارای بازوی کمکی (Fly Jib) یا (Extension Jib) یا (Swingaway) یا (Offset Jib) باشد.

اگر طول بوم و بازوی کمکی زیاد باشد از دکل حائل (Mast Jib) و سیم بکسل‌های مهار (Back & forestay) استفاده می‌شود.

جرثقیل تلسکوپی با کشنده چرخ لاستیکی می‌تواند دارای دو کابین یا یک کابین باشد.

جرثقیل بوم خشک (Lattice Boom Crane)
این نوع جرثقیل دارای یک بوم یک یا چند تکه با طول ثابت است.


















·      بوم این جرثقیل به صورت سازه شبکه‌ای (Lattice) می‌باشد.
·      سازه فوقانی (Super Structure) بر روی میز گردان و بر روی کشنده (Truck) قرار دارد.
اگر جرثقیل دارای یک کابین باشد عملیات باربرداری و جابه جایی کشنده از درون همان کابین صورت می‌گیرد لیکن معمولا دارای ۲ کابین می‌باشند.
·      قدرت مانور آن به دلیل ثابت بودن طول بوم کمتر از نوع تلسکوپی می‌باشد.
·      عمدتاً برای باربرداری‌های سنگین و خشن استفاده می‌گردد.
جرثقیل بوم خشک در انواع مختلفی مانند موارد زیر ساخته می‌شود:

- جرثقیل بوم خشک دو کابین چرخ لاستیکی (تناژ پایین) (Wheel Mounted)

- جرثقیل بوم خشک تک کابین چرخ زنجیری (تناژ بالا) (Crawler)

مقایسه‌ی جرثقیل‌های تلسکوپی و بوم خشک:
١- کاربری جرثقیل بوم خشک به دلیل مکانیکی بودن ترمز و کنترل دشوار بوم، پیچیده تر از جرثقیل تلسکوپی هیدرولیکی است.
۲- جدول بار جرثقیل بوم خشک به واسطه‌ی طول ثابت بوم، ساده تر است.
 3- قدرت مانور جرثقیل بوم خشک کمتر است
۴- هزینه‌ی تعمیرات و نگهداری جرثقیل بوم خشک کمتر است.

جرثقیل کامیونی یا کفی (Boom Truck) یا (Truck mounted Crane)
جرثقیل‌های کفی دار بر روی کامیون‌های معمولی نصبمی‌شوند و ظرفیت آنها پایین و حداکثر ۲۰ تن می‌باشد، چند منظوره بوده و علاوه بر باربرداری، جابه جایی کالا انجام می‌دهند. نیروی محرکه از موتور کامیون تأمین می‌شود و در مواقع عادی اهرم نیروی محرکه از حالت درگیر خارج می‌شود.












​​​​​​​



​​​​​​​
جرثقيل کفی در انواع مختلفی مانند موارد زیر ساخته می‌شود:
 جرثقیل کفی بوم تلسکوپی (Telescopic Lorry Loader)
انواع بوم بر این نوع جرثقیل قابل نصب بوده لیکن بوم تلسکوپی رایج است و شاسی این جرثقیل به دلیل حمل کالا تقویت می‌گردد.

جرثقیل کفی بوم مفصلی (Knuckle Boom)











​​​​​​​




جرثقیل فرانا (Franna Crane)
برای تمام سطوح مناسب بوده و قابلیت حمل بار بر قلاب را دارد. بوم جرثقیل قادر به دوران نبوده و فقط در محور Z بالا و پایین می‌رود.

















​​​​​​​
جرثقیل چرخ زنجیری (Crawler Crane)
این نوع جرثقیل معمولا به صورت بوم خشک بوده لیکن می‌تواند دارای بوم تلسکوپی باشد. این جرثقیل به دلیل وضع فیزیکی چرخ‌های زنجیری، در زمین‌های ناهموار و پروژه‌هایی مثل سدسازی به کار برده می‌شود و چون سطح اتکایش بر زمین زیاد است در گل و لای و خاک درگیر شده و به خوبی در این گونه زمین‌ها مانور می‌کند و در زمین‌های سنگلاخی خطر پنچر شدن نیز ندارد. جرثقیل چرخ زنجیری در انواع مختلفی مانند موارد زیر ساخته می‌شود:

چرخ زنجیری بوم خشک

چرخ زنجیری بوم تلسکوپی

حرکت جرثقیل بر روی کفشک‌های زنجیری یا به اصطلاح شنی (Crawler) انجام می‌شود و به واسطه‌ی تعادل مناسب از این نوع جرثقیل برای ظرفیت‌های بالا تا ۱۰۰۰ تن استفاده می‌شود. از این نوع دستگاه عمدتا در سایت‌های ساختمانی و پلانت‌ها استفاده می‌شود و قدرت مانور نسبتا ضعیفی دارد.
















نوعی از جرثقیل چرخ زنجیری موسوم به ساید بوم در پروژه‌های لوله گذاری کاربرد دارد که با بومی غیرتلسکوپی از پروفیل قوطی شکل فقط قادر به جابه جایی بار در محور عمودی است، البته این دستگاه که استاندارد آن ASME B30.14 است می‌تواند در حالی که بار به آن اعمال شده است حرکت طولی انجام دهد.

جرثقیل زمین‌های ناهموار (Rough Terrain Crane)
تفاوت عمده‌ی این جرثقیل در چرخهای آن است، تایرهای بزرگ آن کمک می‌کند تا در زمین‌های ناهموار عملیات باربرداری را انجام دهد. فاصله‌ی کم بین محور عقب و جلو و نیز قابلیت چرخش (Steering) محورها در جهات مختلف موجب افزایش مانور این جرثقیل می‌گردد.
















این جرثقیل‌ها را معمولا طوری می‌سازند که با حذف قلاب و سوار کردن ادوات و ضمائم اضافی پیش ساخته، می‌توان به نوع دیگری از آنها استفاده کرد. مثلا با سوار کردن یک سطل مخصوص (که دهنهاش باز و بسته می‌شود آن را تبدیل به نوعی ماشین می‌کنند که میتواند خاک و شن و ماسه را جابه جا کرده یا بار کامیون کند، در این حالت به آن گراب (GRAB) می‌گویند. یا با نصب چنگک و بیل مخصوص آن را تبدیل به وسیله‌ای می‌کنند که می‌تواند زمین را کنده و خاک بردای کند، که به آن بیل مکانیکی می‌گویند. گاهی به جای قلاب، چکش هوایی نصب کرده و برای کوبیدن پایه‌های فلزی در زمین از آن استفاده می‌کنند.
همچنین به قلاب جرثقیل یک صفحه‌ی فلزی می‌آویزند که راننده با زدن یک سویچ، آن صفحه را موقتا مغناطیسی کرده، آهن آلات قراضه انباشته را جمع آوری نموده و بار کامیون می‌کند.

جرثقیل باربرداری‌های سنگین یا زرافه‌ای (Heavy Lift Mobile Crane)
این نوع جرثقیل عمدتا به جای چرخ زنجیری یا شنی بر روی یک رینگ قرار می‌گیرند و برای باربرداری با توجه به وزن زیاد دستگاه باید محاسبات لازم از جمله مقاومت خاک انجام شود.




​​​​​​​