جاذب ها Adsorbents: مولکولارسیو، اکتیو آلومینا، سیلیکاژل و کربن اکتیو
جذب سطحی
جـــذب سطحی به معنای جذب فیـزیکی مولکول ها، اتـم ها و یون ها از فـاز گاز و مایع یک سطح جاذب جامد می باشد. در این فرآینـد ذرات جـذب شده، تشکیـل یـک فیلم بر روی سطح جاذب جامد می دهند کــه ایــن عمـــل باعث شده فرآینــد جذب سطحی از فرآیند جذب شیمیایی کـه در آن از یک حلال شیمیایـی به عنوان جاذب .استفاده می شود، متمایز گردد.
مولکولارسیو Molecular sieve
مولکولارسیو زئولیتها چهارچوبه ای با ساختار کریستالی متخلخل متشکل از آلومینا سیلیکاتها می باشند و در حال حاضر در صنایع نفت گاز و پتروشیمی به عنوان کاتالیست , جاذب , جدا کننده و تبادل کننده های یونی کاربرد گسترده دارند . مولکولارسیو زئولیت ها به خاطر ساختار های کریستالی متخلخل و خاصیت جذب سطحی به عنوان غربال مولکولی در فرآیند های جداسازی و جذب مورد استفاده قرار می گیرند . خاصیت جذب انتخابی زئولیت ناشی از ساختار کریستالی ان میباشد که بوسیله کانالها و حفره هایی با اندازه های مشخص و یکنواخت به یکدیگر متصل شده اند . مولکولی که دارای اندازه و ابعاد مناسب تسبت به اندازه کانالها و یا منافذ می باشد می تواند وارد شده و جذب سطحی حفره داخلی شود. مولکولارسیو زئولیتها چهارچوبه ای با ساختار کریستالی متخلخل متشکل از آلومینا سیلیکاتها می باشند و در حال حاضر در صنایع تفت گاز و پتروشیمی به عنوان کاتالیست، جاذب، جدا کننده و تبادل کننده های یونی کاربرد گسترده دارند. زئولیت ها به خاطر ساختار های کریستالی متخلخل و خاصیت جذب سطحی به عنوان غربال مولکولی مولکولارسیو در فرآیند های جداسازی و جذب مورد استفاده قرار می گیرند. خاصیت جذب انتخابی زئولیت ناشی از ساختار کریستالی ان میباشد که بوسیله کانالها و حفره هایی با اندازه های مشخص و یکنواخت به یکدیگر متصل شده اند. مولکولی که دارای اندازه و ابعاد مناسب تسبت به اندازه کانالها و یا منافذ می باشد می تواند وارد شده و جذب سطحی حفره داخلی شود. بنابراین به دلیل داشتن منافذ و کانالهای یکنواخت توانایی جدا سازی و خالص سازی مخلوظ جریان گازها را دارند و به آنها غربالهای مولکولی می گویند.
بنابراین به دلیل داشتن منافذ و کانالهای یکنواخت توانایی جدا سازی و خالص سازی مخلوظ جریان گازها را دارند و به آنها غربالهای مولکولی می گویند . زئولیت ۳A از انواع مولکولارسیو زئولیت A پتاسیم دار می باشد , که قطره حفره ان حدود ۳٫۱ – ۲٫۹ می باشد و برای جداسازی انتخابی مولکولهای نسبتا کوچک استفاده میشود
مولکولارسیوها در صنعت هوای فشرده برای نقطه شبنم های تا ۹۰- درجه سانتی گراد و درایرهای هیتر دار دسیکانتی استفاده می شوند
مولکولارسیو در مدلهای ۳A و ۴A و ۵A بسته به نوع مصرف کاربرد دارند این مواد در سایز های ۰٫۵ تا ۱٫۵ و ۱-۲ و ۳-۵ و ۵-۸ میلی متر کاربرد دارند.
کاربرد مولکولارسیو ۳A:
آب زدایی از مخلوط اب و الکل – رطوبت زدایی از هوا و گازهای طبیعی (درایر ایستگاه CNG) – رطوبت زدایی از گازهای الفینی ( اتیلن – پروپیلن – بوتیلن )
کاربرد مولکولارسیو ۵A و ۴A:
رطوبت زدایی از هوا و گازهایی نظیرپروپان -پروپن-بوتان و هیدروکربن های سنگین
جذب گازهای نظیر SO2-CO2-H2S-C2H4-C2H6
اکتیو آلومینا
یک جاذب رطوبت قـوی از جنس آلومینا کــه به دلیل داشتن سطح ویژه بالا در حدود 415-345متـــر مــربع بــر گـــرم، ظـــرفیت جذب رطوبـت بیشتری نسبت بـه سیلیکاژل دارد. این جاذب از نظــر تئــوری غیــرقـابـل احیا بـوده و تا نقطه شبنم 70- درجه سانتی گـراد، قــابل رطوبــت زدایی می باشد.
کاربرد اکتیو الومینا
به عنوان جاذب: خشک کردن مایعات و گازها
گازها: هوا –آرگون-هلیم –هیدروژن –متان –اتان-پروپان –استیلن –کلر –هیدروژن-دی اکسید گوگرد So2-امونیاک –آلکان
مایعات: نفت سفید –هیدروکربن های آروماتیک –سیکلو هگزان بوتان –بوتلینها
کاتالیست: کاتالیست واحد سولفورریکاوری (SRU) – دهیدراسیون الکلها – ایزومریزاسیون الفینها
سیلیکاژل
سیلیکاژل، فراگیرترین نوع دسیکانت است که دارای قدرت محافظتی بسیار کارآمد در آب و هواهای متفاوت می باشد. ماده ای است که در جنگ جهانی دوم توسط آلمانی ها به نام “سنگ معجزه گر” شناخته شد. ترکیب اصلی سیلیکاژل دی اکسید سیلیکون است که از اختلاط سیلیکات سدیم و اسید سولفوریک تحت شرایط کنترل شده خاصی تولید می شود. سیلیکاژل ماده ای غیرسمی، بدون بو، بدون مزه و از نظر شیمیایی غیرفعال است که دارای سطح تماس بسیار زیاد و نفوذپذیری بالایی می باشد.
مناسب ترین شرایط محیطی برای سیلیکاژل که قادر است بیشترین میزان جذب رطوبت را داشته باشد، درجه حرارت اتاق (°۳۰-۲۰ )و میزان رطوبت بالا (%۹۰-۶۰%) است که در چنین شرایطی سیلیکاژل توانایی کاهش رطوبت نسبی محیط را به میزان ۴۰% دارا می باشد.
قدرت جذب سیلیکاژل در اثر آلودگی با گرد و غبار، مواد روغنی یا نفتی کاهش پیدا می کند. سیلیکاژل نارنجی حاوی یک عامل رنگی ترکیبی می باشد که بر خلاف نمک کبالت (عامل رنگی در سیلیکاژل آبی) غیر سمی بوده و از ایجاد آلودگی در محیط زیست جلوگیری می کند. این محصول با تکنیک بی نظیر و قدرت جذب فوق العاده (بالاتر از سیلیکاژل آبی) بعنوان محصول جدید سیلیکاژل درخشان و” دوست محیط زیست” معرفی می شود.
کربن اکتیو فعال (CMS)
کربن مولکولارسیو به عنوان مواد جاذب اکسیژن و نیتروژن در ژنراتورهای مولد این کازها کاربرد دارند . نوع معمول تر این مواد تحت عنوان کربن اکتیو فعال جهت فیلترهای کربنی و ستونهای مواد جاذب خاوی کربن اکتیو فعال کاربرد دارند.
بصورت کلی مواد جاذب عبارتند از:
Molecular Sieves
Activated Alumina
High Alumina Balls
Ceramic Balls
Activated Carbon
Silica Gels
Zeolites
Carbon Molecular Sieves
Rock Salt (MEROX Unit)
Clay for clay filters (MEROX Unit)
از اینجا میتوانید کاتالوگ مربوط به جاذب های صنعتی را دانلود و مطالعه بفرمایید.
