اینکوترمز Incoterms
در اینکوترمز سیزده اصطلاح درج شده است که از ( Ex-works) آغاز و به (DDP) ختم می‌شود.
E.X.W, F.C.A, F.A.S, F.O.B, C.F.R, C.L.F, C.P.T, C.I.P, D.A.F, D.E.S, D.E.Q, D.D.U, D.D.P
در شرایط معمولی این اصطلاحات از ابتدا به عنوان ارزان ترین اصطلاح برای خریدار تلقی می‌گردد که به تدریج گران و گران تر شده و به D.D.P ختم می‌شود.
در عین حال این افزایش قیمت به تدریج مسئولیت، تعهدات و وظایف بیشتری را در حالت عادی برای فروشنده به وجود می‌آورد که این مسئولیتها و وظایف در اصطلاح ex - works در کمترین حد ممکن و در اصطلاح D.D.P به حداکثر می‌رسد.
اصطلاحات را می‌توان در تقسیم بندی‌های ۲ گانه، ۳ گانه و 4 گانه خلاصه کرد.
تقسیم بندی دوگانه
صرفا برای حمل دریائی به کار می‌رود.
F.A.S, FOB, CFR, CIF, D.E.S, D.E.Q
برای هر نوع حملی به کار می‌روند.
E.X.W, FCA, C.P.T, C.I.P, D.A.F, D.D.U, D.D.P
تقسیم بندی سه گانه
Adaptive: گروه تطبیق یا انطباق / مسئولیت و ریسک فروشنده دقیقا در تطابق با هزینه‌های دریافتی اوست
EX.W, F.C.A, F.A.S, FOB
Dispatch: گروه ارسال/ مسئولیت و ریسک فروشنده در تطابق با هزینه‌های دریافتی او نیست.
C.F.R, C.I.F, C.P.T, C.I.P
Delivery: گروه تحویل / مسئولیت و ریسک فروشنده در مقصد با هزینه‌های دریافتی او تطابق دارد.
D.A.F, D.E.S, D.E.Q, D.D.U, D.D.P
گروه انطباق Adaptive E.F
در این گروه مسئولیت و ریسک و هزینه در مکان مشخص در مبداء از فروشنده به خریدار انتقال می‌یابد و دقیقا با هم برابرند. به عنوان مثال اگر خریدی به صورت F.A.S توافق شده باشد مسئولیت و ریسک فروشنده تا تحویل کالا در کنار کشتی بوده و هزینه متعلقه را نیز تا همان مکان می‌پردازد و این خریدار است که از آن نقطه به بعد مسئولیت و ریسک را به عهده گرفته و کلیه هزینه‌های متعلقه را تا مقصد می‌پردازد.
گروه ارسال Dispatch C
مسئولیت و ریسک و هزینه با هم تطابق ندارند یعنی هزینه تا مقصد توسط فروشنده پرداخت شده اما ریسک و مسئولیت او در حقیقت در کشور خودش یعنی مبداء پایان یافته است. مثلا اگر در قرارداد فروش از اصطلاح C.F.R استفاده شده باشد و مکان تحویل بندر بوشهر تعیین گردیده. علی رغم آنکه فروشنده هزینه را تا بندر بوشهر پرداخت نموده اما مسئولیت و ریسک او به هنگام تحویل کالا از روی عرشه کشتی در بندر مبداء پایان یافته است. به همین دلیل این گروه به گروه ارسال شناخته می‌شود.
گروه تحویل Delivery D
مسئولیت ریسک و هزینه در مقصد با هم برابرند یعنی ریسک و مسئولیت با هزینه پرداختی توسط فروشنده در مقصد تطابق داشته و فروشنده تا مقصد مسئول حفظ و تحویل سالم کالا می‌باشد مثلا اگر خریدی با استفاده از اصطلاح D.D.P تهران انجام شده باشد فروشنده تا تهران هزینه کالا را پرداخته و مسئولیت و ریسک حفظ آن را به عهده خواهد داشت. به همین دلیل این گروه تحویل خوانده می‌شود.
تقسیم بندی چهارگانه و شرح اصطلاحات سیزده گانه
گروه E
E.X.W=EX works
گروه F
F.C.A= Free Carrier
F.A.S= Free alongside ship
F.O.B=Free on board
گروه C
C.F.R=Cost and Freight
C.I.F= Cost and Insurance and Freight
C.P.T= Carriage Paid To
C.I.P= Carriage and Insurance Paid To
گروه D
D.A.F=Delivered at frontier
D.E.S=Delivered ex ship
D.E.Q=Delivered ex Quay
D.D.U=Delivered Duty Unpaid
D.D.P=Delivered Duty Paid
تحویل در محل کار (محل مشخص شده)
EX Works named Place (EXW)
براساس مفاد اصطلاح همان طور که در ابتدای مبحث اینکوترمز عنوان شد ارزان ترین اصطلاح برای خریدار و کم مسئولیت ترین اصطلاح برای فروشنده در شرایط عادی به حساب می‌آید. یعنی به محض تحویل کالا توسط فروشنده در محل کار او به وظیفه خود عمل نموده است. در بیان سیزده اصطلاح یاد شده اینکوترمز ۲۰۰۰ EX - Works/ تنها اصطلاحی است که وظیفه تهیه و تنظیم اظهارنامه صادراتی، اخذ مجوز صادرات و انجام تشریفات گمرکی در کشور مبداء به عهده خریدار می‌باشد و کلیه وظایف مسئولیت و هزینه‌ها و ریسک از محل تعیین شده به بعد متوجه خریدار خواهد بود.
تحویل به حمل کننده (در محل مشخص شده)
Free Carrier named Place (F.C.A)
از این اصطلاح می‌توان بدون توجه به نوع وسیله حمل استفاده کرد. با توجه به تعریف به عمل آمده از این اصطلاح فروشنده مکلف است بر اساس مفاد قرارداد منعقده کالای تهیه شده را در محل مشخص شده توسط خریدار به او تحویل دهد و همان طور که گفته شد با هزینه خود نسبت به اخذ مجوز صدور و تشریفات گمرکی در مبداء اقدام نموده و به خریدار تحویل کالا به حمل کننده را اطلاع دهد. علاوه بر آن اسناد حمل و تائیدیه‌های لازم را آماده نموده و تحویل نمایند. خریدار نیز وظیفه دارد بهای کالای خریداری شده را پرداخت و نیز قراردادهای حمل و بیمه را خود منعقد نماید و متعاقبا نام موسسه حمل کننده و محل و زمان تحویل را به فروشنده اطلاع دهد. از این اصطلاح می‌توان در حمل ریلی جاده‌ای اکشتی هواپیما استفاده نمود.
تحویل در کنار کشتی
Free alongside ship named place (F.A.S)
با توجه به ماهیت اصطلاح که صرفا به حمل دریائی اشاره دارد فروشنده علاوه بر تنظیم اظهارنامه صادراتی، اخذ مجوز صادرات و انجام تشریفات گمرکی موظف است کالای مورد سفارش را در کنار کشتی روی اسکله در بندر تعیین شده در مبداء تحویل داده و خریدار را در جریان امور قرار دهد. هم زمان اسناد حمل را براساس مفاد قرارداد تهیه و تائیدیه‌های لازم را اخذ و کلیه هزینه‌های متعلقه تا استقرار کالا در کنار کشتی روی اسکله را بپردازد.
خریدار نیز وظیفه دارد علاوه بر پرداخت بهای کالا طبق قرارداد، قرارداد حمل و بیمه را با هزینه خود منعقد و مشخصات کشتی را در زمان مناسب به فروشنده اطلاع دهد.
تحویل روی عرشه کشتی (در بندر مشخص شده)
Free on board named place (F.O.B)
در این اصطلاح نیز حمل دریانی است و مسئولیت و تعهد و وظایف فروشنده در تحویل کالا بر روی عرشه کشتی، اخذ مجوزهای مرتبط با صدور کالا از کشور خود و اطلاع رسانی به خریدار در زمینه اقدامات انجام شده خلاصه می‌شود. هم زمان فروشنده بایستی نسبت به تهیه اسناد حمل مشخص شده در قرارداد و اخذ تائیدیه‌های لازم اقدام نماید. بدیهی است که کلیه هزینه‌های معمول تا تحویل کالا بر روی عرشه کشتی به عهده فروشنده خواهد بود. خریدار علاوه بر پرداخت بهای کالا طبق قرارداد، قرارداد حمل و بیمه را با هزینه خود منعقد و مشخصات کشتی را در زمان مناسب به فروشنده اطلاع می‌دهد.
هزینه و کرایه حمل (در بند مشخص شده)
Cost and Freight named place (C.F.R)
این اصطلاح نیز صرفا به حمل دریایی اختصاص دارد. براین اساس فروشنده وظیفه دارد کالای سفارش شده را در بندر مشخص شده تحویل خریدار دهد. هم چنین نسبت به عقد قرارداد حمل کالا، اخذ مجوزهای لازم برای صدور کالا از کشور خود و ترخیص آن، اقدام نماید. هم زمان اسناد حمل مرتبط با قرارداد فروش را تهیه و تاییدیه‌های لازم را اخذ نموده و مراتب را به خریدار اطلاع دهد.
همان طور که قبلا نیز اشاره شد اصطلاح C.F.R در طبقه بندی اصطلاحات جزو گروه ارسال به شمار می‌رود یعنی علی رغم آن که فروشنده هزینه حمل را تا مقصد پرداخت می‌نماید ریسک و مسئولیت او در زمینه هائی مثل صدمه دیدن، مفقود شدن، از بین رفتن کالا از هنگام عبور کالا از نرده کشتی در کشور مبداء پایان یافته و به خریدار منتقل می‌گردد.
البته چنانچه پس از عبور از نرده کشتی در مسائلی از قبیل بسته بندی ناقص و نامناسب با علامت گذاری غلط کالا آسیب ببیند یا از بین برود مسئولیت و ریسک آن به فروشنده بر می‌گردد.
خریدار علاوه بر پرداخت بهای کالای سفارشی خود می‌بایستی نسبت به عقد قرارداد بیمه اقدام نموده و مجوز ورود کالا به کشور و انجام تشریفات گمرکی اقدام نماید.
هزینه، بیمه و کرایه حمل (بندر مشخص شده)
Cost and Insurance and Freight named Place (C.I.F)
حمل در این اصطلاح دریائی است و تفاوت عمده آن با اصطلاح قبلی C.I.F فقط در وظیفه انعقاد قرارداد بیمه با شرکت بیمه و پرداخت حق بیمه توسط فروشنده خلاصه می‌شود. البته خریدار به هنگام عقد قرارداد بایستی نوع بیمه را مشخص و با فروشنده به توافق رسیده باشد چرا که در غیر این صورت معمولا فروشندگان به منظور پرداخت حق بیمه کمتر از حداقل بیمه باربری استفاده می‌کنند و این امر تضمین کننده منافع خریدار نخواهد بود. همانطور که در بخش بیمه توضیح داده شد حداقل سه نوع بیمه وجود دارد که هر کدام وظایف و تعهدات را برای بیمه گر مشخص می‌نماید که با افزایش و یا کاهش آن قیمت بیمه نیز کاهش یا افزایش پیدا می‌کند. بنابراین خریدار می‌بایستی با توجه به ویژگی‌ها و حساسیت‌های اقلام مورد سفارش در زمینه تعیین نوع بیمه با فروشنده مذاکره و به توافق رسیده باشند.
کرایه حمل پرداخت شده تا (مقصد مشخص شده)
Carriage Paid to Named Place (C.P.T)
این اصطلاح به عکس C.F.R و C.P.T که صرفا به حمل با کشتی اشاره دارد از این اصطلاح و C.I.F برای هر نوع وسیله (کامیون، هواپیما، کشتی، راه آهن و حتی حمل مرکب) می‌توان استفاده کرد.
در این اصطلاح فروشنده مکلف است کالای مورد سفارش را تهیه و در مقصد مشخص شده به خریدار با نماینده او تحویل داده و هم زمان نسبت به عقد قرارداد حمل و اخذ مجوزهای مرتبط با صادرات کالا اقدام نماید.
از دیگر اقدامات فروشنده می‌توان به تهیه اسناد حمل براساس مفاد قرارداد و نیز مطلع نمودن خریدار از زمان حمل کالا به مقصد اشاره نمود.
خریدار یا وارد کننده نیز مکلف است ضمن پرداخت وجوه مربوط به کالای سفارشی خود قرارداد بیمه را با بیمه گر منعقد نموده و نسبت به اخذ مجوزهای ورود کالا و انجام تشریفات ترخیص و پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی اقدام نماید.
کرایه حمل و بیمه پرداخت شده تا (مقصد مشخص شده)
Carriage and Insurance Paid to Named Place (C.I.P)
فروشنده در این اصطلاح مكلف است علاوه بر وظایف و تعهدات و مسئولیت‌های مندرج در اصطلاح C.I.P نسبت به انعقاد قرارداد با بیمه گر و پرداخت هزینه آن اقدام نماید. اگر در مورد نوع بیمه خریدار توافقی با فروشنده به عمل نیاورده باشد فروشنده قرارداد بیمه‌ای حداقل را منعقد خواهد نمود.
تحویل در مرز (محل مشخص شده)
Delivered at Frontier named Place (D.A.F)
از این اصطلاح می‌توان در هر گونه حملی استفاده نمود اما اکثرا از این اصطلاح در حمل با راه آهن استفاده می‌شود. فروشنده مکلف است کالا را براساس مفاد قرارداد در محل مشخص شده در مرز تحویل خریدار با نماینده او داده، مجوز صدور کالا از کشور .مبداء را اخذ و خریدار و یا نماینده او را از وضعیت حمل و زمان تحویل در مرز مطلع سازد. بدیهی است که مسئولیت انعقاد قرارداد حمل و پرداخت هزینه آن تا مرز مشخص شده با او بوده اما نسبت به بیمه نمودن کالا تعهدی ندارد، وظایف خریدار نیز در پرداخت بهای کالای خریداری شده و دریافت کالا در مرز مشخص شده و اخذ مجوزهای ورود و ترخیص و پرداخت هزینه آن خلاصه می‌شود.
بدیهی است هزینه حمل از نقطه مشخص شده در مرز تا گمرک درون کشور مقصد و نقطه نهانی بعهده خریدار خواهد بود.
تحویل روی عرشه کشتی در مقصد مشخص شده
Delivered ex Ship named Place (D.E.S)
فروشنده مکلف است براساس مفاد این اصطلاح کالای سفارش شده را روی عرشه کشتی در تعهد به خریدار با نماینده او تحویل دهد. بنابر این همان طور که قبلا نیز اشاره شد این اصطلاح فقط در مورد حمل دریائی به کار می‌رود. فروشنده مکلف است ضمن تحویل کالا بر روی عرشه کشتی خریدار با نماینده او را از وضعیت کشتی در اسکله بندر مشخص شده مطلع نموده، اسناد حمل را براساس قرارداد تهیه و ارائه و نیز قرارداد حمل را با موسسه حمل و نقل منعقد نماید.
خریدار نیز بهای کالای خریداری شده را پرداخت و اقدامات لازم را در زمینه دریافت کالا روی عرشه، اخذ مجوزهای ورود و ترخیص کالا از گمرک را به عمل آورد.
تحویل در بارانداز در مقصد مشخص شده
Delivered ex Quay Named Place (D.E.Q)
فروشنده تحت این اصطلاح می‌بایستی کالای سفارش شده را در محل مشخص شده با اطلاع قبلی به خریدار تحویل داده اسناد حمل را تهیه و تایید و انعقاد قرارداد حمل را با موسسه حمل و نقل منعقد نماید. البته اخذ مجوز صدور کالا و انجام تشریفات گمرکی از کشور مبداء کماکان به عهده فروشنده خواهد بود.
خریدار طبع می‌بایستی بهای کالای خریداری شده را پرداخت، کالا را در محل مشخص شده دریافت و مجوزهای لازم برای ورود را اخذ و تشریفات گمرکی در راستای ترخیص کالا با پرداخت هزینه آن انجام دهد.
تحویل در محل مشخص شده در مقصد (عوارض پرداخت نشده)
Delivered Duty Unpaid Named Place D.D.U
تحت این عنوان فروشنده مکلف است کالای فروخته شده را در محل مشخص شده و در زمان معین در مقصد تحویل دهد. فروشنده هم چنین تعهد دارد که خریدار را از چگونگی ارسال کالا و زمان رسیدن آن به مقصد مطلع سازد، اسناد و مدارک حمل را براساس مفاد قرارداد تهیه و تائیدهای لازم بر روی آنها را اخذ نماید، قرارداد حمل را با موسسه حمل و نقل منعقد نموده و نسبت به اخذ مجوزهای لازم برای صدور کالا و انجام تشریفات گمرکی در کشور اقدام نماید. خریدار بایستی ضمن پرداخت بهای کالای سفارش شده خود کالا را در محل موعود تحویل گرفته و مجوزهای لازم را برای ورود به کشور خود اخذ و هزینه‌های آن را بپردازد.
تحویل در محل مشخص شده در مقصد (عوارض پرداخت شده)
Delivered Duty Paid named Place (D.D.P)
در این اصطلاح فروشنده حداکثر تعهدات و مسئولیتها را برعهده داشته و به همان ترتیب می‌تواند گران ترین اصطلاح برای خریدار به شمار آید. فروشنده می‌بایستی حتی کالا را در کشور مقصد (خریدار) از گمرک ترخیص و مجوزهای لازم را اخذ و کلیه هزینه‌های مرتبط با آن را (حقوق گمرکی، سود بازرگانی و سایر عوارض) را بپردازد و کالای سفارش شده را در مکان تعیین شده تحویل دهد. هم زمان با انجام عملیات فوق نسبت به تهیه اسناد و مدارک مورد نیاز توافق شده اقدام نماید.
از نظر میزان ریسک پذیری و قبول مسئولیت در زمینه تحویل سالم کالای سفارشی تا رسیدن کالا به نقطه تعیین شده هرگونه اتفاقی از قبیل آسیب دیدن، مفقود شدن، تغییر کیفیت و غیره به عهده فروشنده خواهد بود.
اینکوترمز ۲۰۱۰
اینکوترمز ۲۰۱۰ توسط اتاق تجارت بین المللی طراحی و تدوین و در یازده اصطلاح بیان گردیده است که کاهشی در مقام مقایسه با سیزده اصطلاح سال ۲۰۰۰ دارد.
اصطلاحات اینکوترمز ۲۰۱۰ به دو گروه حمل دریائی و حمل با هر وسیله (دریائی، هوائی، ریلی، جاده ای) تقسیم شده است.
حمل دریائی
FAS-FOB-CFR-CIF
حمل با هر وسیله
EXW-FCA.CPT.CIP. DAT. DAP. DDP
DAT
تحویل کالا توسط فروشنده هنگامی تحقق پیدا می‌کند که پس از تخلیه کالا از وسیله نقلیه در ترمینال تعیین شده در بندر یا مکانی در مقصد در اختیار خریدار قرار گیرد.
ترمینال شامل بارانداز، انبار، مکان یا محوطه کانتینرها، ترمینال قطار با هواپیمائی می‌باشد. هر دو طرف بایستی در مورد ترمینال توافق نموده باشند و در صورت امکان نقطه‌ای در ترمینال جائی که ریسک از فروشنده به خریدار کالا منتقل می‌شود. اگر قرار باشد که فروشنده هزینه و مسئولیت را از ترمینال تا دیگر نقاط را بعهده بگیرد در آن صورت بایستی از اصطلاحات DAP با DDP استفاده نمود.
